1035 interviews van holocaust-overlevenden toegankelijk

Gisteren werd voor het eerst het Nederlandse deel van de Shoah Foundation Visual History Collection getoond. ‘De getuigenissen zijn terug waar ze beleefd werden’, zegt Douglas Greenberg van de Shoah Foundation triomfantelijk. Eindelijk kan Nederland kijken naar de gefilmde interviews, afkomstig van overlevenden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland woonden.

De 1035 interviews die sinds woensdag voor het publiek toegankelijk zijn in het Joods Historisch Museum in Amsterdam, maken deel uit van een collectie van 52 duizend getuigenissen van holocaust-overlevenden in 57 landen.Alleen de Nederlandse verhalen in Amsterdam te bezichtigen. Het filmmateriaal uit de rest van de wereld is voorlopig niet beschikbaar. Al dat materiaal ligt opgeslagen in de Verenigde Staten en in Yad Yashem (het Holocaustmuseum) in Jeruzalem.Alle interviews zijn eigendom van de Survivors of the Shoah Visual History Foundation, een initiatief van de Amerikaanse filmregisseur Steven Spielberg. Spielberg wilde ‘de holocaust niet langer een naamloze ramp laten zijn’, maar haar vast leggen als ‘de afgrijselijke ervaringen van gewone mensen’. Na de opnames van de film Schindler’s list in 1994 besloot Spielberg alle getuigenissen op te nemen.Vanaf mei 1995 legden 69 Nederlandse interviewers en 21 cameramensen gedurende twintig maanden de Nederlandse ervaringen vast. Elk gesprek werd in drieën gedeeld. De hoofdmoot bevat de ervaringen tijdens de oorlog. Maar ook de jaren voor en na de oorlog komen aan bod. Om het verhaal van de overlevende zo min mogelijk te manipuleren, werd tijdens de tweeënhalf uur durende interviews de camera niet stopgezet.Het merendeel van de Nederlandse getuigenissen (926) zijn afkomstig van joodse overlevenden. Maar ook andere slachtoffers zijn geïnterviewd: 27 Jehova’s getuigen, 4 politieke gevangenen, 75 verzetsstrijders en aanbieders van onderdak, 1 homoseksueel en 1 zigeuner. Spielberg noemde hen -in een speciale videoboodschap- ‘de leraren van ons verleden, de echte stemmen en gezichten van wat er gebeurd is’.