Vrede of gerechtigheid: deel 1

"Het conflict tussen Israël en de Palestijnen geeft ons aanleiding tot uiteenlopende zorgen. ‘Is straks iedereen tegen ons?’. Deze week: de Palestijnse kant." Tom Spiero’s nieuwe column.

De Al Aqsa-intifada en de reacties van de Palestijnse Autoriteit onder leiding van voorzitter Arafat daarop, hebben een hardhandig einde gemaakt aan de verwachting dat een oplossing van het conflict nabij is. Nadat een Palestijnse buschauffeur van acht wachtende passagiers bij een bushalte omploegde en doodde, verkondigde Arafat dat men niet van hem kon verwachten dat hij zou reageren een of ander verkeersincident in Israël. Dit bevestigde het beeld dat Israël en de PA vooralsnog over vrede uitgepraat zijn. En wanneer dat gesprek hervat wordt, zal de agenda er dramatisch anders uitzien. Wat is er aan de hand?Het zij nog maar eens gezegd: de Arabische bewoners van het Britse Mandaatgebied Palestina is de laatste honderd jaar veel onrecht aangedaan. Daarvoor ook al, maar toen had Europa daar nog weinig mee van doen en was ?ongeluk heel gewoon?. Aan het begin van de twintigste eeuw was het concept van de natiestaat nog geen deel van het bewustzijn van de volkeren in het Midden-Oosten. Dat concept is geïntroduceerd door de Britten en Fransen aan het einde van de Eerste Wereldoorlog en heeft ter plekke inhoud gekregen door de zichtbare gevolgen van het nationalisme dat zionisme heet. En daarmee is ook het Palestijnse nationale bewustzijn een feit geworden.De Britten en Fransen verdeelden en heersten. Zij schiepen koninkrijken, ontmantelden ze, trokken grenzen en wijzigden ze. De Golan-hoogvlakte was onderdeel van het Britse mandaatgebied Palestina en werd in 1920 ? na Brits-Frans overleg – onderdeel van Syrië Balfour, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, zegde de zionisten een paar jaar eerder een joods nationaal tehuis in het mandaatgebied toe.Arabische landeigenaren die in Damascus of aan de Franse Riviera woonden, verkochten hun grond in Palestina aan joodse pioniers ?zonder last of ruggespraak?. De Sjoa enerzijds en het opkomend Arabisch nationalisme anderzijds resulteerde in het VN-verdelingsplan van november 1947. De Israëlische Onafhankelijkheidsoorlog verwijderde de Arabische bevolking van het strijdtoneel, deels onder dwang van de aanvallende Arabische legers en deels door verdrijving door de Israëlische troepen. Het Palestijnse vluchtelingenprobleem was een feit.De fictie van de Arabische eenheid heeft er zorg voor gedragen dat het Palestijnse vluchtelingenprobleem nog steeds bestaat. Al direct bij de eerste bestandsbesprekingen onder auspiciën van de VN spraken de Arabische landen af uitsluitend gezamenlijk tot een regeling met de jonge staat Israël te komen. Daarmee werd een vergelijk uitgesloten. In de Arabische wereld is eenheid een droom. In het gezin, de familie, de clan, het dorp en zo verder is onderlinge strijd ? vaak op leven en dood – een gegeven. In deze inter-Arabische strijd zijn de Palestijnen de onderliggende partij. Daarom hebben zij in de eerste twintig jaar na de VN-resolutie van november 1947 geen zeggenschap verkregen. Daarom mogen Palestijnen in de vluchtelingenkampen in Libanon en Syrië een hele waslijst van beroepen nog steeds niet uitoefenen.De PLO, de Palestijnse bevrijdingsbeweging, heeft de Palestijnen gerechtigheid in het vooruitzicht gesteld. Hoe verder de Palestijnen van Palestina wonen, des te absoluter is het verlangen daarnaar. Het is de enige rechtvaardiging voor het lijden van generaties. Het is de PA onmogelijk gebleken ? zij heeft het althans niet geprobeerd – de bevolking voor te bereiden op vrede. Terugblikkend op het vredesproces lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat de PA eerst onafhankelijkheid nastreefde in de in 1967 op Jordanië en Egypte veroverde gebieden, om daarna in goed overleg van Israël een bi-nationale staat te maken. Op termijn zouden de twee staten kunnen fuseren tot één Palestijnse Staat. Gerechtigheid doo