Historisch mikwe wellicht naar museum

Nu het archeologisch onderzoek naar de oudste joodse badhuis van Nederland is afgesloten zijn de beraadslagingen begonnen wat er met de unieke vondst moet gebeuren. De directeur van het Limburgs Museum ziet het mikwe het liefst integraal naar het museum gaan.

Na de spectaculaire ontdekking van het mikwe is vorige week aan de Havenkade in Venlo nog een archeologische vondst gedaan. Naast de joodse wasplaats is het tot nu toe oudste stenen huis van Venlo aan de Maas blootgelegd. Althans, de fundering ervan: enkele tientallen vierkante meters groot, bestaande uit oerijzer-zandsteen en Maaskeien. Het huis dateert van voor 1200.

Gisteren werd het archeologisch onderzoek naar het mikwe, uitgevoerd door het bureau Baac, afgerond. Het onderzoek vond plaats onder een tent, die de uit mergel opgebouwde rituele joodse wasplaats moet beschermen tegen regen en vorst.

Het mikwe heeft een omvang van 8,5 bij 5,5 meter. Volgens stadsarcheoloog Maarten Dolmans gaat het om een tot wasplaats omgebouwde kelder van een huis. Er is nu nu ook precies vastgesteld waar de vier ruimten waarin de mikwe is onderverdeeld, voor gediend hebben. "Het feitelijke rituele bad ligt aan de zuidkant." De andere ruimtes zijn een kleed- en gebeds- en reinigingsruimte.

Volgens Dolmans hebben de opgravingen drie tijdfasen aan het licht gebracht. "De tijd voor 1300, toen er een huis met kelder lag. De tijd tussen pakweg 1300 en 1350, toen de kelder is omgebouwd en als mikwe is gebruikt. En ten slotte de periode 1350-1375, toen de kelder is dichtgegooid." Dat gebeurde na jodenvervolgingen. Er zijn drie oudere mikwes in Europa: in Speyer en Keulen in Duitsland, en in Londen, uit de twaalfde eeuw. De Venlose mikwe is veruit de oudste van Nederland.

Grote vraag is nu wat er met de vondst moet gebeuren. Daarover gaan Burgemeester en Wethouders van Venlo, Gedeputeerde Staten van Limburg en de joodse gemeenschap binnenkort overleggen. Zolang de mikwe in de grond zit, is hij eigendom van de gemeente. Eenmaal eruit gelicht, is de provincie eigenaar.

Woordvoerder Samuel Wennek van de joodse gemeenschap vindt dat de mikwe in zijn geheel in Venlo bewaard moet blijven, eventueel in het provinciaal Limburgs Museum. Stadsarcheoloog Maarten Dolmans pleit ook voor integraal behoud. "Behoud ter plekke, waar een parkeergarage komt, zal moeilijk gaan. Bovendien gaat dan de educatieve waarde verloren. De joodse gemeenschap in Venlo heeft een geweldig oud archief, dat je hierbij zou kunnen betrekken."

Directeur Jos Schatorje van het Limburgs Museum ziet de mikwe het liefst helemaal naar het museum gaan. "Het is een unieke vondst van zeldzame waarde.” Probleem is alleen dat de mikwe niet in het huidig museumgebouw kan worden geplaatst. "Daar is hij te zwaar voor: hij weegt 2500 kilo per vierkante meter. Bovendien moeten we dan ons hele permanente expositie fiks aanpassen”, zegt Schatorje.

De museumdirecteur heeft een ander idee. "Je zou voor de mikwe een apart paviljoen naast het museum kunnen bouwen. Toen de mikwe werd gevonden, was ik toevallig net in Berlijn, in het joods museum daar. De wereldberoemde Duitse architect Liebkind heeft daar prachtige paviljoens gebouwd, en ook elders rondom joodse historische zaken. Waarom zou je dat ook niet in Venlo doen? Ik vind althans dat je die ambitie zou moeten hebben."

Maarten Dolmans schat alleen al de opgravingskosten op 150.000 tot 200.000 euro. Dan komen daar nog de kosten voor de behuizing bij. Schatorje: "Provincie en gemeente zouden kunnen bijdragen, maar ook het Rijk en wellicht zelfs de Europese Unie. En wellicht kunnen we ook sponsors en fondsen vinden."

Bron: www.limb

Advertentie (4)