President Ezer Weizman (1924 -2005): een krijger die vredestichter werd.

De Israëlische president Ezer Weizman, die zondagavond is overleden, was een krijger. En tegelijkertijd was hij een van de kleurrijkste figuren uit de korte geschiedenis van de joods staat.

Hij was een van de oprichters van de Israëlische luchtmacht. In 1948, toen Ben Goerion de onafhankelijkheid uitriep, vloog hij met een bommenwerper vanuit het toenmalige Tsjchoslowakije naar huis. Het toestel was onder valse voorwendeselen in de VS aangeschaft, in Tsjechoslowakije opgeknapt, en daar van bommen voorzien. Onderweg bombardeerde hij het paleis van de Egyptische koning in Cairo.
Even later bestookte hij met een van de vier ook in Tsjechoslowakije aangeschafte Messerschmidt jachtvliegtuigen een Egyptische legerkolonne vlak voor Tel Aviv.
Daarmee stopte hij de opmars.
Op zijn 34ste was Weizman commandant van de Israëlische luchtmacht. Hij werd de architect van de Zesdaagse Oorlog in 1967, de meest complete overwinning die Israël ooit heeft behaald.
Binnen twee uur schakelden de Israëlische vliegers de Egyptische luchtmacht uit. Daarna kwamen de luchtmachten van Jordanie, Syrie en Irak aan de beurt. Weizman had tien jaar aan de voorbereiding van de operatie gewerkt.
De 81-jarige ex-president was al geruime tijd ernstig ziek, maar is tien dagen geleden vanuit het ziekenhuis in zijn huis in Ceasaria teruggekeerd.

“Ezer is al tijdens zijn leven een legende geworden en zo zal hij in ons geheugen gegrift blijven,” zei vice-premier en generatiegenoot Sjimon Peres in een speciale uitzending van de Israëlische televisie. Peres was degene die in de jaren veertig en vijftig zorgde voor de bewapening van de Israëlische strijdkrachten – inclusief de Israëlsiche nucliare bewapening.

Ezer Weizman kwam uit een vooraanstaande familie en huwde ook de Israëlische ‘aristocratie’ .
Zijn oom, Chaim Weizman, was in 1948 de eerste president van de staat.
Mosje Dajan, de legandarische minister van Defensie, was zijn zwager.
Na zijn actieve militaire loopbaan, richtte Weizman zich in de jaren zeventig op de politiek. Aanvankelijk was hij actief in de rechtse Cheroet-partij, voorloper van de Likoed, maar in de loop van de jaren werden zijn politieke ideeen gematigder.
Hij was het die na de Oktober oorlog van 1973 de relatie met Egypte verbeterde. Vooral zijn goede persoonlijke contacten met de Egyptische president Anwar Sadat droegen bij aan het Israëlisch – Egyptische vredesakkoord.
Maar toen dat na zijn smaak niet snel genoeg werd uitgevoerd, kwam het tot een breuk met premier Menachem Begin. Hij verliet de Likoed en begon zijn eigen politieke partij.
Later trad hij ook toe tot de Arbeiderspartij, maar keerde ook die uiteindelijk de rug toe.

“Weizman was typerend voor de onafwendbare koerswijziging in de Israëlische politiek. Als eerste rechtse politicus kreeg hij begrip voor de realiteit in de wereld en het Midden-Oosten en besloot de weg van land-in-ruil-voor-vrede te bewandelen,” zei zondagavond Yossi Sarid, parlementslid voor de linkse partij Yachad.

In 1989 verwijderde de toenmalige premier, Jitsjak Sjamir, Weizman uit het kabinet na een crisis over de onderhandelingen met de PLO. Weizman was al voorstander van onderhandelingen met de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie toen zoiets in Israël nog volslagen taboe was.
Vanaf 1993 was hij president en in die periode nodigde hij Jasser Arafat bij zich thuis uit, in een poging het vredesproces uit het slop te halen. Beschuldigingen dat hij geld en geschenken aannam van rijke vrienden leiden in 2000 tot zijn aftreden.
Daarna ging zijn gezondheid snel achteruit en vertoonde hij zich nog zelden in het openbaar.

Het Parool, 25 april 2005

Advertentie (4)