Leben? oder Theater?

Het joods Historisch Museum heeft samen met de Royal Academy of Arts in London een tentoonstelling samengesteld over Charlotte Salomon. Leven? of Theater?Met ruim vierhonderd gouaches is deze tentoonstelling het grootste overzicht dat ooit van Charlottes werk is geëxposeerd.

Vanaf 1998 was deze tentoonstelling te zien in de Royal Academy, the Art Gallery of Ontario in Toronto, the Museum of Fine Arts in Boston en the Jewish Museum in New York. Ruim tweehonderdduizend mensen bezochten de tentoonstelling. Na deze zeer succesvolle tournee zijn de gouaches nu weer ‘thuis’ in het Joods Historisch Museum, de trotse bezitter van dit unieke werk. De tentoonstelling is te zien van 22 maart t/m 8 september 2002.Sinds 1975 bezit het Joods Historisch Museum een bijzonder autobiografisch kunstwerk: het werk van de Berlijnse kunstenares Charlotte Salomon (1917-1943). Deze jonge vrouw legde haar leven vast in meer dan 1000 gouaches (waterverfschilderingen), gecombineerd met beeld, tekst en muziekfragmenten en maakte zo een aangerijpend autobiografisch verhaal. Zij noemde haar werk Leben? oder Theater?.Onder invloed van de toenemende onderdrukking door de nazi’s en een familiegeschiedenis beladen met zelfmoord schiep zij dit werk. Na de vreselijke gebeurtenissen tijdens en na de Kristallnacht verliet zij in 1939 Berlijn, op aandringen van haar vader en stiefmoeder, om bij haar grootouders in Zuid-Frankrijk te gaan wonen. Charlotte schrijft later dat in Frankrijk de keuze zich aan haar opdrong tussen zelfmoord of ‘etwas ganz verrückt besonderes zu unternehmen’.In het Joods Historisch Museum zijn vanaf 1987 permanent 60 gouaches te zien, waardoor het werk meer bekendheid heeft gekregen onder een groter publiek. Gary Schwartz publiceerde in 1981 een overzicht van het werk, waarin 769 gouaches gereproduceerd werden. Het boek verscheen in drie talen. Ook de speelfilm Charlotte van regisseur Franz Weisz, met onder andere acteur Derek Jacobi, droeg bij aan Salomons bekendheid.Ter nagedachtenis aan Charlottes stiefmoeder Paula Salomon-Lindberg, die op 17 april 2000 in Amsterdam overleed op 102-jarige leeftijd, zullen een aantal unieke werken uit haar nalatenschap worden toegevoegd. Dit zijn onder andere het beroemde zelfportret en een prachtig geschilderd jeugdportret van Charlotte uit 1927.Judy Schagen schreef vorig jaar mei voor joods.nl al een artikel over Charlotte Salomon.