Van Sjtetl tot Webl

17 december ging joods.nl on line. Nederlands bekendste socioloog dr. Abram de Swaan bezon zich voor de gelegenheid op het nieuwe medium. Het web, destructief of constructief voor onze joodse identiteit?

Het werd wel tijd.We beleven in deze dagen het einde van het oorlogsjodendom, het jodendom dat zijn identiteit en morele waarde ontleende aan de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Die opvatting van de joodse identiteit kon alleen maar tijdelijk zijn, die moet nu wel verdwijnen met de laatste overlevenden van de oorlog tegen de joden.Er is natuurlijk de tweede generatie, die van de kinderen van de vervolgden, en die heeft het ook niet makkelijk gehad. Zij hebben als het ware de wortel getrokken uit het oorlogsverleden van hun ouders. Daarin wortelde dan weer hun eigen identiteit, een afgeleid oorlogsverleden. Het oorlogsjodendom per procuratie. En nu is er een derde generatie die daaruit op haar beurt haar wortel trekt totdat er enkel nog een imaginaire grootheid overblijft van die verleden tijd, zeg maar minder dan niets.Het oorlogsjodendom, zoals we dat meer dan vijftig jaar beleefd hebben, eindigt nu in een grote uitverkoop. Elke claim en elke grief worden afgerekend op hun contante waarde en die is op de markt van verdriet en verlies getaxeerd op veertienduizend gulden. De joden en de rest van de mensheid staan van nu af aan quitte en of u hier maar even wilt tekenen voor ontvangst.Je kunt niet willen afrekenen en je desondanks blijven wentelen in je onvergankelijk verwijt. Dus nu de oorlog afbetaald is, wordt ook het oorlogsjodendom afgeschaft.Er blijft genoeg over voor de grote overgang van het Sjtetl naar het Webl. Het kan op de nieuwe webstek gaan over zionistische zaken en over religieuze kwesties, want zionisme en judaïsme blijven de twee andere, grote pijlers van de joodse levensvisie.Daaraan ontlenen veel eigentijdse joden weliswaar hun identiteit, maar helemaal niet op identieke wijze. Integendeel, dat is waarover wij het met elkaar bij uitstek oneens zijn: over de rol van de joodse godsdienst en over de politiek van de zionistische staat. Anderen hebben andere zorgen, en zoeken elkaars gezelschap om het over heel andere dingen oneens te zijn. En dat maakt dan hun, andere, identiteit uit. Maar de onenigheid over de religie en over Israël, dat is nu juist wat joden gemeen hebben. Wat joden bindt, is dus precies datgene wat hen heftig verdeeld houdt. Of anders gezegd: een jood is iemand die zich druk maakt over joden en over joodse toestanden.Er zijn verschillende manieren om joods te zijn en er zijn dus verschillende joodse identiteiten. Sommige joden hebben zelfs meer dan één joodse identiteit, en ook daar is mee te leven.Je zou dus ook niet moeten vragen Wie is joods? (en wie niet?), maar Wie is joodser? (dan wie?) En desnoods kun je je nog afvragen Wie is joods genoeg? (voor wat, voor wie?). En dan, vanzelfsprekend, je kun ook nog ‘tè joods’ zijn. Maar dat laatste zou ik me nooit laten zeggen, behalve door iemand die ik daar zelf ‘joods genoeg’ voor vind.Gesteld dat je dat zou willen, hoe kun je nu nóg joodser worden? Daar is van nu af aan een geheel nieuwe mogelijkheid voor gecreëerd. Je klikt de website joods.nl aan en met elke treffer ben je weer een klein beetje joodser. Is dat niet wonderbaar? Je mag niet klikken?Je moet klikken!Op joods.nl.En als het eenmaal klikt, dan blijf je klikken.