Chavoerat Makom: joodse vernieuwing nog steeds en steeds weer

Chavoerat Makom is een duidelijk joodse groep die zich richt op verdieping van joodse spiritualiteit door middel van dienst, gebed, studie, muziek en natuurlijk gezamenlijk eten. Ze is gericht op vernieuwing, zoals dat door de eeuwen binnen de Joodse traditie heeft plaatsgevonden: herwinnen van verloren betekenissen en die toetsen aan onze tijd.

Demografisch onderzoek heeft aangetoond dat Nederlandse joden in toenemende getale zich willen identificeren en geïdentificeerd worden als joden. Dit is onder andere te zien aan de groeiende aantallen die synagogediensten bijwonen en hun kinderen een joodse opvoeding bieden.Echter, velen van hen die aangesloten zijn bij joodse gemeentes zoeken ook nog andere wegen om hun spirituele beleving te verbreden. Anderen sluiten zich om wat voor redenen dan ook helemaal niet aan.Een nieuwe groep, Chavurat Makom, biedt verdieping van Joodse spiritualiteit aan en speelt daarmee in op deze situatie. De chawoera (verwant aan het Hebreeuwse woord voor ‘vriendschap’) is een inclusieve doch duidelijk joodse groep, die zich wijdt aan studie, gesprek, gebed en gemeenschapsvorming. De groep komt één keer per maand bij elkaar op zaterdagochtend om de joodse sjabbat te vieren, om samen te studeren, om te eten en te praten.De kern van Makom wordt gevormd door Shulamit Levine, Gerrit Locher, Tzeitl Nijman en Steve Schwartz. De naam Makom is zelf een woordspel; het betekent ‘plaats’ en is ook een naam van God.Joodse Vernieuwing ? wat is dat?De term ‘joodse vernieuwing’ is een misleidende benaming aangezien spirituele vernieuwing zo’n 300 of zelfs 500 jaar geleden al plaats vond. De wortels van de vernieuwing gaan terug tot een tijd waarin joden de gebruiken wilden herwinnen die verloren waren geraakt als gevolg van de Diaspora of door onderdrukking, zowel intern als extern. De term vernieuwing verwijst naar het herintroduceren van praktijken die achterwege gelaten werden in de 19de en 20ste eeuw. Heden ten dage is ‘joodse vernieuwing’ bijzonder relevant omdat zij veel aandacht schenkt aan zaken als omgang met de natuur (wat nu ecologie heet in de ‘moderne’ wereld) en de balans tussen lichaam en geest (waaraan nu gerefereerd wordt als emotionele integratie).Een stem, maar geen veto"Joodse Vernieuwing heeft z’n plaats binnen het Nederlandse Jodendom", aldus Steve Schwartz, woordvoerder voor Makom. "Ik geloof zelfs dat er een behoefte aan is. Helaas wordt het in zijn oorspronkelijke, Amerikaanse vorm in Nederland al gauw gezien als een soort New Age-beweging. We willen duidelijk maken dat we geen groepje zonderlingen zijn dat de joodse gebruiken op hun kop wil zetten. We hebben allemaal een degelijke Joodse scholing en willen onze religieuze beleving verdiepen door studie, gebed, discussie, meditatie en muziek."Maar er is nog iets wat Chavurat Makom maakt tot wat het is. Eenvoudig gezegd: wij studeren, houden ieder aspect van de joodse praktijk tegen het licht, en toetsen dat op zijn relevantie binnen het moderne leven. Op sommige terreinen zijn we zelfs strenger dan de huidige, ‘geaccepteerde’ praktijk; op andere minder. Zodoende onderschrijven we de stelling van Mordecai Kaplan, een Amerikaanse rabbijn uit het begin van de 20ste eeuw die zei: het verleden heeft een stem, maar geen veto."Volgens Steve Schwartz past Chavurat Makom binnen de joodse vernieuwing, "maar dan alleen in de zin van "Vernieuw onze dagen als vanouds" (Klaagliederen), dat wil zeggen, om joods-zijn te vernieuwen door terug te gaan naar de wortels van de joodse spiritualiteit. Ons motto is weliswaar "Mijn huis zal een gebedshuis zijn voor alle volkeren" (Jesaja) maar in de manier waarop we de Tenach (joodse bijbel) lezen en interpreteren zijn we puur rabbijns en Talmoedisch. Iedereen die belangstelling heeft om deel te nemen aan joodse studie binnen een joodse context is welkom bij ons."Niet ‘of-of’ maar ‘en-en’ "In Nederland" vertelt St