Geweld drukt stempel op Israëlische samenleving

Psychiater Ruth Vleeschhouwer: opvang mishandelde kinderen noodzaak.

Vijftien jaar geleden werd in Tiberias een vierjarig meisje door een oom dood geslagen. Achteraf bleek het in de omgeving bekend dat in het desbetreffende gezin mishandeling voorkwam. Men had zich er wel mee ‘bemoeid’, maar niet op een intense manier. Dat hoefde ook niet. Een wettelijke meldplicht voor kindermishandeling bestond niet. Maar het overlijden van dat meisje heeft geleid tot de bewustwording van de verantwoordelijkheid van iedereen bij het optreden tegen kindermishandeling. In Israël verdwijn je sinds een jaar of tien, als je geen aangifte doet van mishandeling, in de gevangenis.Tegenwoordig worden zoveel gevallen van kindermishandeling gemeld, dat de kinderbescherming het niet aankan. ‘De groeiende agressie is een internationaal probleem’, erkent Ruth Vleeschhouwer, als kinderpsychiater werkzaam op het gebied van voorkoming van kindermishandeling. ‘Israël neemt een relatief hoge plaats in op de internationale ranglijst. Dat is logisch. Israël is een land met veel verschillende culturen en een land dat de afgelopen tien jaar een miljoen nieuwe immigranten heeft geabsorbeerd. Die nieuwe immigranten zijn ook nog afkomstig uit een regio die een cultuurschok heeft ondergaan. En Israël is een land in oorlog. Je voedt je kinderen op voor het leger.’Wat kan een psychiater doen? Als je je alleen met de slachtoffers van agressie bezig houdt, zou je achter de trein aanrennen, zegt Ruth Vleeschhouwer. Ze maakte een realistische afweging en richtte zich vooral tot die personen die ze, bij wijze van preventie, kan beïnvloeden. Dat zijn niet de ouders maar de kinderen en leerkrachten op school. Ruth Vleeschhouwer: ‘Als je niet bij de school begint, zullen we nooit een andere samenleving krijgen. Op school kun je waarden invoeren die ook de waarden van een gezonde samenleving zouden moeten zijn. In een democratische samenlevingsvorm valt veel te onderhandelen. Maar twee uitgangspunten zijn essentieel. Een democratie moet duidelijke grenzen stellen en een democratie moet haar burgers beschermen. Ook op school moet het veilig zijn. Kinderen zijn leerplichtig en moeten naar school. Mij hindert het erg als een kind bang is om naar school te gaan. Dat is een aanklacht tegen de maatschappij’, aldus mevrouw Vleeschhouwer.Zionistische opvoedingIn 1975 kwam Ruth Vleeschhouwer naar Israël, in het gezelschap van haar echtgenoot Josef, diens 91-jarige grootmoeder en hun drie kinderen. Ze was toen veertig. Zij werd in 1935 als Ruth Falk in Keulen geboren in een actief Joods gezin. Drie jaar later vertrok ze met het ouders naar Nederland. Dat wil zeggen, haar vader kwam op een officiële manier binnen, Ruth en haar moeder werden teruggestuurd en kwamen lopend over de Belgische grens Nederland binnen. Het verblijf in Nederland zou eigenlijk tijdelijk zijn, een halte op weg naar Amerika. Maar de visa arriveerden pas na de bezetting, en in plaats van op reis te gaan, doken haar ouders samen en Ruth alleen onder. Alle drie kwamen ze ongeschonden uit de oorlog. Zij bleven in Nederland en kochten een hoedenwinkel in Zeist, die later een beroemde modezaak is geworden. Daar werden haar broer en zus geboren. Haar ouders waren zionistisch en bewust Joods maar gaven geen duidelijke inhoud aan het Jodendom volgens Vleeschhouwer. Zelf stond ze op de middelbare school voor de keuze om te assimileren, maar snel daarna is ze orthodox geworden en werd lid van de NZSO, de zionistische studentenorganisatie. Ze trouwde met een orthodoxe zionist en nadat ze beiden hun studie hadden afgerond, was de tijd rijp om naar Israël te gaan.Kindermishandeling taboeDe overgang van Nederland naar Israël was niet moeilijk, aldus Ruth Vleeschhouwer. Haar bestaan in Israël is aangenaam. De drie kinderen zijn getrouwd en wonen in de buurt, ze heeft vrienden gemaakt, en heeft werk dat haar voldoening geeft. Tegelijkertijd zegt Ruth Vleeschhouwer dat ze tot het linkse kamp gerekend mo