Nazaad, nazaat; een bijzonder boek van achttien bladzijden.

Al eerder schreef ik in deze rubriek over werk gemaakt door Ida Kleiterp. Ruim een jaar geleden ging het over twaalf stenen kussentjes. Dit keer gaat het over een bijzonder boek.

?Nazaat? is het eerste woord dat je ziet nog voordat je het boek openslaat. Dit woord roept direct vragen op: Is de nazaat de hoofdpersoon, de maakster of is zij beide?Dit boek is ontstaan naar aanleiding van vragen. Geboren net na de sjoa, zoekt Kleiterp (1948) een manier om om te gaan met haar loyaliteitsconflict jegens haar joodse moeder en haar niet-joodse vader. Hoe kan zij bemiddelen tussen de erfenis van deze twee families in haarzelf? Tussen een behoefte aan veiligheid en een voortdurend onveilig gevoel? Welke plaats geeft ze hun gemeenschappelijke erfenis, het gevoel voor esthetiek?Om de gevonden of bedachte antwoorden in te gieten, maakte zij Nazaat. De verschillende vragen en antwoorden komen direct of indirect in dit boek aanbod. Zo duidt de loofhut op het feest soekot, het oogstfeest en beeldt de soeka, het niet hebben van een permanent huis, tegelijkertijd een gevoel van onveiligheid uit. Een gevolg van de sjoa voor de tweede generatie?Het door Kleiterp bedachte woord ?Nazaad?, duidt zowel op het zaaien zelf als op het gevolg daarvan de oogst: de Nazaat. Het opgedofte eendje is een verwijzing naar de eendenkooi van haar overgrootvader van haar vaderszijde. Het laat tegelijkertijd zien hoe frivoolheid als wapen tegen verdriet in haar moeder?s familie wordt gebruikt. Een dadelboom wordt omgetoverd tot joodse stamboom.Het boek bestaat uit beelden en woorden. De woorden geven geen uitleg bij de beelden en de beelden dienen niet ter illustratie van de woorden. Zij vullen elkaar aan en vormen zo toch een geheel. Zij laten de ingewikkeldheden van familierelaties zien en het effect dat de erfenis van deze relaties heeft op de nazaat.Door deze erfenis in een boek om te zetten wordt deze duidelijk, tastbaar en in zekere zin hanteerbaar. De conflictueuze gevoelens krijgen een vorm. Eigenlijk ben je als nazaat niet in een positie om je eigen erfenis te creëren. Kleiterp doet dit wel.Het is opvallend dat hoewel zij beeldhouwster is, Kleiterp hiervoor beelden gebruikt die, op één na, geen afbeeldingen van haar beeldhouwwerk zijn. Dit in tegenstelling tot in haar boek Een gepolijste wereld, waar zij foto?s van haar beeldhouwwerk gebruikt. In Nazaat werkt zij louter tweedimensionaal. Zij gebruikt door haar gemaakte tekeningen, collages en foto?s, deze laatste al dan niet zelf genomen. De verschillende dimensies van haar werk zijn dit keer op het platte vlak te vinden in de vorm van de verschillende structuren van haar familie en de erfenis waar deze voor staan. Hoewel Kleiterp de schepper is van dit boek, gaat het vooral over de creaties die haar hebben gemaakt. Dit is dan ook nog niet een boek over wie zij is maar één over waar zij vandaan komt.Is het toeval dat het boek, met de twee voorbladen, uit precies achttien bladzijden bestaat? Volgens de Gematria (getallenmystiek) heeft het getal achttien een bijzondere waarde; het geeft de getalswaarde aan van het woord Chai, dat leven betekent. Kleiterp?s leven is de oogst van het leven van de eigenlijke hoofdpersonen, haar voorouders.Pas op de allerlaatste bladzijde van het boek, staat haar naam, Ida M. Kleiterp.Ida is de naam van haar grootmoeder van moederskant, Kleiterp de achternaam van haar vader. Het is nu duidelijk waar zij vandaan komt. Wie zij is blijkt echter slechts indirect, uit de wijze waarop zij Nazaat/ Nazaad heeft vorm gegeven. Kleiterp maakt met dit boek haar erfenis van haar voorouders beeldend.Haar naam op de achterkant is als een belofte naar een volgend werk, één waarin niet zozeer getoond wordt waar ze vandaan komt als wel wie zij is.Het boek zal onder andere te bekijken zijn tijdens de Zomerdijkse atelierdagen die in juni door veilinghuis Glerum georganiseerd worden. De precieze datum hiervan moet nog bekend worden