Als er één ding is dat Israëli’s haten, zijn het “freiers” of wel vrij vertaald sukkels. Maar het lijkt erop dat veel consumenten freiers zijn als het gaat om het kopen van artikelen voor het thuis.
Weinigen weten dat wanneer ze de keuken schoonmaken, de prijs van hun Palmolive vloeibare zeep en Ajax-raamspray landelijk wordt bepaald door door de enige Israëlische importeur en distributeur van die artikelen, die hen ook voorziet van hun Colgate en Elmex tandpasta, Revlon en Neutrogena schoonheidsproducten, Speed Stick deodorant, pleisters en meer.
Al deze merken worden exclusief geïmporteerd door een bedrijf waarvan weinigen hebben gehoord, Schestowitz. Opgericht in 1954 door Shimon Schestowitz en vandaag gerund door Yoni Schestowitz, heeft het ook exclusieve import- en distributierechten voor modemerken zoals Abercrombie en Fitch, Issey Miyake, Burberry, Calvin Klein en Jimmy Choo.
Als je Oral B-tandenborstels, Gillette-scheerapparaten, Wella-shampoo of Kop en schouders gebruikt voor roos en geniet van snacking op Cadbury’s chocolade, Toblerone, Oreos of Pringles, worden de prijzen die u betaalt bij de kassa vastgesteld door een andere weinig bekende maar belangrijke importeur en distributeur, met de naam Diplomat Distributors.
De gemiddelde Israëliër weet niets van Yoni of Noam Weiman, maar deze eigenaren en CEO’s van twee van de belangrijkste importeurs van Israël hebben een enorme impact op de hoge kosten van levensonderhoud van Israël.
Schestowitz, de enige aandeelhouder van zijn bedrijf, heeft een omzet van ongeveer 900 miljoen shekels per jaar, maar hij heeft waarschijnlijk een hogere winstgevendheid.
Diplomat Distibutors heeft een jaaromzet van ongeveer 3,5 miljard shekels ($ 1 miljard) per jaar. Diplomat distribueert ook Procter & Gamble-producten naar Cyprus, Georgië, Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland, hoewel de meeste verkopen in Israël plaatsvinden. Weiman controleert 40%, samen met zijn zus, van het bedrijf en hij heeft overwogen om het openbaar te maken waarbij de waarde van het bedrijf wordt geschat tussen de 1,2 en 1,3 miljard shekels
Diplomat Distributors en Schestowitz profiteerden van twee belangrijke veranderingen die de Israëlische samenleving in de vroege jaren negentig onderging namelijk een verbeterde kwaliteit van leven en de lancering van een commercieel tv-station, Channel 2, waarvan de commercials de consumptiecultuur doordrongen in Israël. De bevolkingsgroei speelde ook een rol.
Toch is de belangrijkste reden voor hun grote inkomsten dat de Israëlische economie jarenlang heeft geleden onder concentratie en dus een gebrek aan concurrentie, met politici die grotendeels onverschillig zijn.
Zowel Weiman als Schestowitz hebben hun bedrijven van hun vaders geërfd, hoewel Weiman verantwoordelijk is voor de opbouw van zijn imperium. Hij is degene die begin jaren ’90 het partnerschap met Procter & Gamble heeft gesloten, inclusief de nog bestaande exclusiviteitsovereenkomst.
De vader van Schestowitz sloot de exclusiviteitsovereenkomst van zijn bedrijf met Gillette, en de jongere Schestowitz kon zijn bedrijf aan de macht houden, ondanks het verlies van Gillette later aan Weiman in 2005.
De twee zakenlieden hebben grote macht over de Israëlische retailmarkt. Diplomat beheert ongeveer 90% van de markt voor scheerproducten voor mannen en 82% van de scheerproducten voor vrouwen. Het controleert ook 33% van de shampomarkt, inclusief 85% anti-roosshampoo. Via Colgate beheert Schestowitz 53% van de tandpastamarkt en heeft het andere sterke merken zoals Palmolive-zeep en Speed Stick-deodorant.
De protesten voor de kosten van levensonderhoud in Israël in 2011 waren vooral gericht op supermarktketen Super-Sol en voedselproducent Tnuva, en zagen de twee importeurs over het hoofd, deels omdat de bedrijven hun privacy angstvallig bewaken.
Hun status kan worden geschaad door een hervorming die door het ministerie van Volksgezondheid wordt aangedrongen om de bureaucratie bij de invoer van toiletartikelen op te heffen, wat meer concurrentie en lagere prijzen mogelijk zou maken. Op dit moment lijkt dat plan ver weg, vooral gezien het ontbreken van een stabiele regering. Als het gebeurt, zullen deze mannen iets minder invloedrijk zijn.
Dan is er nog de Israëlische voedselmarkt die wordt gedomineerd door slechts een handvol bedrijven, namelijk Tnuva, bekend om zijn zuivelproducten, maar die ook Adom Adom-vlees, Sanfrost-diepvriesgroenten, Mama Off-kip en Tirat Zvi-vleeswaren bezit.
Daarnaast is er Unilever Israel die gezouten snacks zoals Beigel Beigel, samen met Klik-chocolade, Duif, Knorr, Lipton’s Tea, Hellman’s Mayonaise, ontbijtgranen van Telma en Strauss-ijs op de markt brengt.
De bedrijven van Osem hebben de markt in handen voor ontbijtgranen van Nestlé, Bamba, Bissli, pasta, ketchup, soepen, soep croutons, Vitaminchik-fruit, Taster’s Choice-koffie en is producent van de vegetarische voedingsmiddelen onder de naam Tivol.
Fox Group, eigendom van en geleid door Harel Wiesel, heeft de franchise voor Nike en Foot Locker (via haar dochteronderneming Retailers), evenals voor andere toonaangevende merken zoals American Eagle, Billabong, Mango, Children’s Place, Urban Outfitters, Fox (mode ) en Fox Home. Het is eigenaar van de online mode- en huishoudelijke site TerminalX en werkt samen met de babykleding- en speelgoedwinkel Shilav en met Laline, die bad- en schoonheidsproducten verkoopt.
Volgens het Israëlische Instituut voor Economische Planning (IEP), een denktank zonder winstoogmerk, omvatten de monopolistische markten die de consument het meest raken direct voedsel en drank, babyproducten, toiletartikelen, verf en lakken, elektriciteit, water, vliegreizen, recycling, parkeren veel, postdiensten, kabelmedia, telefoon- en internetinfrastructuur, tv-uitzendingen, geraffineerde olieproducten en gaswinning.
Het IEP onderzocht 317 markten die rechtstreeks van invloed zijn op consumentenrekeningen en constateerde dat 111 daarvan – meer dan een derde – werden gecontroleerd door monopolies. Van de 111 monopolies waren er 69 door de Mededingingsautoriteit als zodanig verklaard.
En net zoals er binnen Israël onvoldoende concurrentie is, wordt concurrentie vanuit het buitenland – die de prijzen zou kunnen verlagen – beperkt door formidabele importbelemmeringen, met name in sectoren zoals de landbouw.
Het is dan ook niet vreemd dat negen jaar na de massale sociale protesten tegen die kosten van levensonderhoud, inIsraël nog steeds meer monopolies zijn dan in de VS of een Europees land.
Dit soort gecentraliseerde controle is overal in de Israëlische economie te vinden. Het onderdrukt de concurrentie, zorgt ervoor dat de prijzen hoog blijven en helpt om uit te leggen waarom de Joodse staat eerder deze maand werd gerangschikt als de achtste hoogste kosten van levensonderhoud in de wereld.
Bedrijven die proberen via parallel import merk artikelen te importeren en deze tegen lagere prijzen op de Israëlische markt te brengen, krijgen vaak te maken met intimidatie en rechtszaken.
De internationale merken doen daar weinig of niets tegen en ook de Israëlische overheid laat dat min of meer op zijn beloop, ondanks dat er een wet bestaat die parallelimporten toestaat.
Het ziet er naar uit dat de kosten van levensonderhoud in Israël niet zullen dalen zolang deze paar bedrijven de import touwtjes stevig in handen hebben.
