Cultuur & Jodendom

Toe Bisjwat met het Poeriemvrouwtje

Door

24 January 2005

Op dinsdag 15 sjewat (25 januari) vieren we Toe Bisjwat, het Nieuwjaarsfeest van de bomen. Het Poeriemvrouwtje vertelt over de beracha ‘boree perie ha’eets’ die je uitspreekt voor je een vrucht eet, en schrijft een brief over de winter.

SCHEPPEN – SCHIEP – GESCHAPEN

Nieuwjaarsfeest voor de Bomen. Rosj Hasjana La’ielanot. Zo wordt
Toe Bisjwat ook wel genoemd. Ielan betekent boom. Een ander woord voor
boom is eets. Je kent dat woord wel. Het komt voor in de beracha = lofzegging die wij maken voordat wij een vrucht van een boom gaan eten: boree perie ha’eets – wij danken U, G.d, Die de vrucht van de boom schept.

Vreemd eigenlijk, dat woord boree – schept. Had er niet beter bara – schiep kunnen staan? Verleden tijd! De wereld is toch al geschapen?! Waarom staat er dan boree – schept? Tegenwoordige tijd!

Als we over G.d en de wereld spreken, dan vraag je je, ook als kind,
vaak af: waar eindigt nou die wereld en begint G.d? Of: waar eindigt
G.d en begint de wereld?
Onze grote joodse geleerden hebben uit de Tora begrepen dat je deze
vraag zo niet kan stellen. Want G.d begint of eindigt niet ergens. G.d
is immers oneindig! En oneindig betekent: zonder begin en zonder eind.

Die geleerden zeggen dat je de wereld als een gedachte’ van G.d
moet voorstellen. G.d ‘denkt’ en daardoor is de wereld er. Dat ‘denken’
is een deel van het Scheppingsgebeuren en zolang G.d de wereld blijft
‘denken’, bestaat de wereld. Als G.d een ogenblik ophoudt de wereld te
‘denken’, dan is de wereld er niet meer. Dat betekent dat wij elk ogenblik van G.d afhankelijk zijn. Want zonder
G.d, zonder dat G.d ons ‘denkt’, kunnen wij niet een moment bestaan.
Daarom ook zeggen wij van G.d dat Hij de vrucht van de boom schept.
Tegenwoordige tijd! Want het ‘denken’ en het ‘scheppen’ van de wereld
en alles wat daarin is, gaat altijd door. Het blijft dus tegenwoordige
tijd.

Boree perie ha’eets. Als je de beracha goed begrijpt en met aandacht
uitspreekt, smaakt de vrucht erna vast nog veel lekkerder!!!

HET POERIEM VROUWTJE GAAT WEER DIEPDENKEN

Dag lieve kinderen!

Deze keer ga ik filosoferen. Over de winter. Want die is in sjewat, in januari/februari, bijna voorbij in Israël.

De meeste mensen vinden de winter niks leuk. Koud. Glad. Mistig. Nat.

Ik vind de winter leuk. Weten jullie waarom?

Omdat ik weet dat nÃ de winter de lente komt. En de zomer. Ik begrijp
dat er geen nieuwe blaadjes kunnen komen als de oude blaadjes nog aan
de bomen zitten. Het kan geen lente worden als het eerst geen winter is
geweest. Zo heeft G.d het in elkaar gezet. En als je dat van tevoren
inziet, kun je altijd opgewekt zijn!

Kijk, veel mensen denken tegenwoordig dat we alles kunnen. De techniek
staat voor niets, zeggen ze.
Wij zijn naar de maan geweest. Heen en
terug. We vliegen de wereld rond. We hoeven niet meer te lopen. Want
iedereen heeft een auto. Of vervoert zich openbaar per bus, tram,
trein. Een rekenmachine rekent voor ons. Een computer denkt voor ons.
Het leven is een prachtige en opwindende videoclip geworden!

Denken we.