Parsja 2-A Noach (Beresjiet/Genesis 6:9-11:32)

De betekenis van de regenboog

De regenboogNa de Zondvloed sloot G’d het eerste verbond met de mensheid. Het teken van het verbond werd de regenboog. Dit teken is volgens Rabbi Samson Rafaël Hirsch (1808-1888) een herinnering voor de gehele mensheid omtrent het verbond, vergelijkbaar met alle andere tekenen, die speciaal aan het Joodse volk gegeven zijn, zoals de Tefillien (gebedsriemen), de Sjabbat en de Briet Mila (besnijdenis). De regenboog verschijnt in een wolk, om eraan te herinneren dat de mens niet meer vernietigd zal worden. De regenboog bestond al eerder en vormt geen verandering in de Schep-ping. In Pirké Awot wordt de regenboog als één van de tien dingen opgesomd, die nog vlak voor Sjabbat-Bereesjiet, de Scheppings-Sjabbat, geschapen werden. Na de Zondvloed echter veranderde de regenboog in een teken. Dit zien wij ook bij andere natuur-verschijnselen. G’d laat Awraham de sterren zien, en zegt hem: "Zo zullen uw nakomelingen zijn, als de sterren". Deze verklaring wordt gesteund door Rabbi David Kimchi (1160-1235), die duidelijk stelt dat "sommigen menen dat de regenboog in de tijd van Noach geschapen was. Dit is onjuist, omdat er niets nieuws onder de zon is". Dezelfde gedachte wordt gesteund door Nachmanides (1194-1270).Geen volledige vernietiging meerVolgens Rabbi Jitschak Arama (1420-1494), de Ba’al haAkeda, symboliseert de regenboog het langdurige bestaan van de schepping. De regenboog verschijnt in de wolken wanneer de Hemel niet volledig met wolken bedekt is. Hierin ligt een aanduiding dat de regen vanaf de Zondvloed nog slechts een gezegende regen zal zijn en geen vernietigende regen. Vanaf de Zondvloed is het alleen nog mogelijk dat: "Ik het zal doen regenen op één deel, en op een ander deel niet" (Amos 4). Een allesvernietigende Zondvloed zal niet meer voorkomen. De wereld zal alleen nog gestraft worden naar analogie van de regenboog in de wolk. Volgens de Ba’al haAkeda is de regenboog niet alleen een teken en een getuigenis, zoals Nachmanides meent, maar tevens een voorbeeld van hoe de mensheid vanaf nu berecht zal worden.Tijdige waarschuwingRabbi Eliëzer haRofe, de auteur van het werk Ma’asé Hasjeem, zegt dat de regenboog geen teken van liefde is voor de mensheid, zoals Nachmanides uitlegt, maar een soort waarschuwing dat men gezondigd heeft en in feite uitgeroeid had moeten worden, ware het niet dat G’d gezworen had de mensheid niet meer te vernietigen. Niet de regenboog op zich is het teken, maar het verschijnen op een bepaald moment vormt het verbond tussen G’d en de mensheid. Niet G’d, maar de mensheid is verplicht om zich de betekenis van de regenboog eigen te maken. De regenboog duidt erop dat ons spirituele niveau aan het dalen is. Daarom verscheen de regenboog niet in de dagen van Rabbi Sjimon bar Jochai (tweede eeuw n.d.g.j.) omdat de mensheid toen op een hoog spiritueel niveau functioneerde. Ibn Ezra (1089-1164) legt uit, dat de regenboog pas na de Zondvloed is ontstaan.Verandering van sterkteDe Maharal uit Praag (vijftiende eeuw), in zijn werk Goer Arjé, legt een verbinding tussen oorzaak en gevolg: de versterking van het zonnelicht na de Zondvloed voorkomt een nieuwe zondvloed. Vó&oactuer de Zondvloed was het licht van de zon niet zo sterk dat er een regenboog uit kon ontstaan. Daarom was de Zondvloed mogelijk. Naar zijn mening is het niet noodzakelijk te stellen dat de zonnestralen sterker werden na de Zondvloed; de sferen en afscheidingen tussen zon en aarde houden de kracht van de zon tegen en werden na de Zondvloed iets minder, zodat de zon krachtiger kon schijnen.Rabbenoe Nissiem (dertiende eeuw) meent, dat de wolken vóór de Zondvloed zeer dik en ondoordringbaar waren. De zon scheen er niet doorheen en de wolken lieten ontzettend veel regen vallen, zodat de Zondvloed mogelijk was. G’ds medelijden bestond hieruit dat de wolken veel dunner en ijler werden.Vo