Margreet Blanken speelt Etty Hillesum

Margreet BlankenDe dagboeken van Etty Hillesum vormen een omstreden joods erfgoed. Sommigen hebben Etty heilig verklaard en anderen moeten niets van haar hebben. De niet-joodse Margreet Blanken voert fragmenten op van de dagboeken in haar monoloog "Etty". Een interview.

In het bezette Amsterdam van 1941 en 1942 beschrijft de 27-jarige Etty Hillesum haar persoonlijke ontwikkeling in haar dagboeken. Het dagelijks leven wordt steeds meer beïnvloed door de beperkingen die de joden opgelegd krijgen en de gruweldaden van de nazi?s worden langzamerhand bekend. Onder deze omstandigheden gaat Etty Hillesum op zoek naar het goede in zichzelf en anderen. Vol zelfreflectie en humor probeert zij een leefbare wereld voor zichzelf te creëren. In september 1943 wordt ze samen met haar broer Mischa en haar ouders gedeporteerd naar Auschwitz. Een paar maanden later wordt Etty vermoord.Uiteenlopende reactiesMargreet Blanken laat in haar monoloog ?Etty? de woorden van Etty Hillesum weer tot leven komen. Op intieme en ingetogen wijze begeleidt zij Etty?s levensfilosofie met haar stem. ?Etty Hillesum roept zeer uiteenlopende reacties op bij mensen,? vertelt Margreet Blanken in haar huis aan de rand van Arnhem. ?In sommige kringen wordt zij als een soort heilige gezien.? Hillesum weigerde te vluchten voor deportatie en meldde zich zelfs vrijwillig aan om naar Westerbork te gaan. ?Haar vrienden hadden haar gezegd: ?Jij moet zorgen dat je wegkomt, want je hebt nog zo veel te geven.? Maar Etty zag niet in waarom uitgerekend zij gespaard zou moeten blijven. Zij wilde er voor mensen zijn en ze meende dat ze dat overal kon doen, ook in Westerbork. Ik vind dat echt bewonderenswaardig. Er zijn ook veel joden die het haar juist kwalijk nemen dat ze vrijwillig ging. Zij moeten niets van Etty Hillesum hebben omdat ze niet in verzet is gegaan. Ze zou zich willoos hebben overgegeven. In mijn ogen heeft ze dat helemaal niet gedaan, ze heeft zich juist krachtig overgegeven. Etty bleef door alle ellende de goede dingen in haar leven zien. Alle dingen die ze nog wel kon doen.?Aardse hechtingenDe persoonlijke ontwikkeling van Etty Hillesum staat centraal in haar dagboeken. Ze vond het klaarblijkelijk niet interessant om de dagelijkse gebeurtenissen te beschrijven. De nadruk ligt op haar bespiegelingen en de manier waarop zij zichzelf en de dingen om haar heen waarneemt. Het was haar grote verlangen om te groeien als mens. Julius Spier, in de dagboeken aangeduid met ?S.?, heeft hierbij een grote invloed op haar gehad. Spier was zowel handlezer als psycholoog en Etty had een hechte band met hem. Hij was een wijs man en Etty heeft veel van hem geleerd. Zij heeft hard gewerkt om uiteindelijk los te komen van wat zij de ?aardse hechtingen? noemde. Blanken denkt dat dit ook een soort zelfbescherming was. Als zij los zou komen van aardse hechtingen, zou ze misschien minder te kwetsen zijn en leed haar minder raken. Aan de andere kant ging het haar ook daadwerkelijk om haar persoonlijke ontwikkeling, meent de actrice.Onderdrukker als naakte mensUit de brieven die Etty vanuit Westerbork schreef, blijkt ook dat ze erg nieuwsgierig was. Ze wil alles weten en beschrijft verschrikkelijke dingen. Toch blijft ze objectief en wordt ze nergens echt emotioneel. ?Wat ik erg mooi aan haar vind, is dat ze weigert om alleen de ellende om haar heen te zien,? vertelt Margreet Blanken zichtbaar geëmotioneerd. ?Etty zegt steeds: ?Ik ga nog wel bloemen kopen. Want ook al mag ik niet meer door die straten lopen, toch kan ik nog wel de hele hemel zien.? Haar kracht is dat ze in haar onderdrukker toch de naakte mens zag. Hierdoor blijft ze de positieve kanten van het leven zien.? Volgens Blanken had Anne Frank dat ook heel sterk, zij schreef ook steeds dat ze in de goedheid van de mens blijft geloven.KomischDe actrice beschouwt Hillesums levensinstelling als een boodschap. ?Etty weigerde de nazi?s te haten. Ze wilde haat niet met haat bestrijden. Wan

Advertentie (4)