Wachten tussen melk en vlees

Hoe lang moet je wachten tussen het eten van vlees en melk? Wanneer mag ik een glas melk drinken nadat ik een hamburger gegeten heb? Zwi Goldberg gaat in op een van de belangrijkste joodse spijswetten.

In de traktaat Choelien van de Babylonische Talmoed, staat op blz. 105a de volgende discussie: "Rav Assi informeerde bij R. Jochanan: ‘Hoe lang moet men wachten tussen vlees en kaas?’ Hij antwoordde ‘Helemaal niets’." Hierop reageert de Gemara: ÒMaar dat kan toch niet, want Rav Chisda heeft gezegd: ‘Als iemand vlees heeft gegeten, mag hij daarna geen kaas eten, maar als hij kaas heeft gegeten mag hij daarna wel vlees eten’. R.Acha ben Joseef vroeg aan R. Chisda: ‘Hoe zit dat met het vlees tussen zijn tanden?’ In antwoord daarop haalde hij een vers aan [uit Bamidbar 11:33] : [32…. en zij verzamelden de kwartels;…33.] Het vlees was nog tussen hun tanden [voordat het fijn gekauwd was, toen ontbrandde de woede van Hasjem]". [Wat tussen rechte haken staat is door mij toegevoegd, om de zin zoals die in de Choemasj staat volledig te begrijpen].De bedoeling van Rav Chisda met deze zin uit Bamidbar is te suggereren, dat de stukjes vlees die nog tussen de tanden zitten, inderdaad ook halachisch als ‘vlees’ gerekend worden, en dat zij dus moeten worden verwijderd voordat men kaas eet. De Gemara vervolgt dan: "Mar ‘Oekba zei: ‘…Als mijn vader vlees at, at hij geen kaas vóór hetzelfde uur de volgende dag [dus hij wachtte 24 uur (Zwi)], terwijl ik alleen maar geen kaas eet in dezelfde maaltijd, maar wel in de volgende maaltijd’ ". Tot zover de Gemara. Tossefot tekenen bij deze laatste opmerking van R. ‘Oekba het volgende aan: "Met de volgende maaltijd wordt hier niet bedoeld de maaltijden die men normaal gebruikt, één ‘s ochtends en één ‘s avonds, maar zelfs onmiddelijk daarna, zolang hij maar [zijn vorige maaltijd] beeindigd heeft en daarover de naberacha gezegd heeft, dan hebben de geleerden daarover geen meningsverschil".De Risjoniem hebben er echter wel meningsverschil over gemaakt en sommigen meenden dat het beter was te wachten tot de volgende reguliere maaltijd. Daar men vroeger maar twee maal per dag at, betekende dat een wachttijd van minimaal zes uur. Anderen hebben zich gehouden aan de mening van Rav ‘Oekba en paskenden dat men alleen niet in dezelfde maaltijd vlees en kaas mag eten, maar wanneer men zijn mond spoelt om de restjes vlees tussen de tanden te verwijderen en een naberacha gezegd heeft over de vleesmaaltijd, dan mag men onmiddelijk daarna kaas eten. Daaruit zijn de volgende twee minhagiem ontstaan:De Mechabeer [d.i. R. Joseef Karo] schrijft in de Schoelchan Aroech Joredea 89:1 dat men zes uur moet wachten tussen melk en vlees en wanneer men na die zes uur nog vlees tussen zijn tanden heeft, moet men dat eerst verwijderen. En zo is de Sefardische gewoonte.De Rama tekent daar ter plaatse bij aan: "en wanneer men na die zes uur nog vlees tussen zijn tanden vindt, moet men zijn mond spoelen. Maar er zijn er [d.w.z. poskiem] die menen dat men helemaal geen zes uur hoeft te wachten, maar dat het is toegestaan direct nadat men de maaltijd be?indigd heeft en de Birkat Hamazon heeft gezegd, mits men maar zijn mond spoelt." En hij verwijst daarbij naar de hierboven aangehaalde Tossefot, en voorts naar de Mordechai en Hagaot Maimonie. En hij vervolgt: "En de algemene eenvoudige minhag in deze landen [d.i. Asjkenaz] is om na het eten van vlees één uur te wachten en daarna eet men kaas. Maar men moet wel Birkat Hamazon zeggen want anders geldt het niet als een andere maaltijd, zelfs niet volgens diegenen die hierin soepel zijn. En als men nog na dat uur vlees tussen zijn tanden heeft, moet men dat er eerst uit verwijderen." Tot zover de Sjoelchan Aroech.Tot slot Rabbi Wagschal, een bekende poseek en schrijver van halachische boeken, vermeldt in zijn boek: The New practical Guide to Kashrut