Duitsland tegen oorlog: nooit weer

Van de Duitsers is 85 procent tegen een oorlog tegen Irak. Inclusief bondskanselier Schröder. Die houding wordt hen door de Amerikanen niet in dank afgenomen.

"Geen bloed voor olie", roepen jonge betogers in de Marktkirche in Hannover. In de oude stadskerk vindt een debat over Irak plaats, en de joods-Duitse historicus Michael Wolffsohn heeft zojuist iets gezegd dat de woede van het publiek heeft uitgelokt."Duitsers hebben hun les geleerd en willen nooit meer daders zijn. Maar die andere les is er ook, die van de Amerikanen, de Britten, de joodse wereld, die hebben geleerd dat ze nooit meer slachtoffer willen zijn." En daarom willen zij, zoals ze achteraf bezien al in 1938 met Hitler hadden moeten doen, nu bijtijds afrekenen met Saddam Hoessein, stelt Wolffsohn, die zijn joods-zijn deze dinsdagavond vele malen benadrukt.De lutherse bisschop Margot Kässmann vindt het daarentegen positief dat de Duitsers, precies zestig jaar na Stalingrad, nu ‘nee’ zeggen tegen oorlog. Wolffsohn herinnert haar opnieuw aan de andere les uit de oorlog, dat militair ingrijpen soms juist moet: "Het is niet alleen zestig jaar na Stalingrad, het is ook 58 jaar na de bevrijding van Auschwitz."Ook Paul Spiegel, de voorzitter van de Centrale Raad der Joden in Duitsland, heeft de tegenstanders van oorlog er onlangs op gewezen dat "Auschwitz niet is bevrijd door vredesdemonstranten, maar door het Rode Leger". Het is een minderheidsstandpunt in Duitsland.Ook hier in de Marktkirche zijn de meeste mensen op de hand van de populaire bisschop Kmann, die in Hannover een thuiswedstrijd speelt. De oude kerk is overvol en erg onrustig, deze vierde februari. Het onderwerp oorlog of vrede raakt een open zenuw in Duitsland. "Het is een fundamenteel besluit waar we voor staan: heeft een land het recht tot een preventieve aanval?", zegt partijvoorzitster Angelika Beer van de Groenen.Volgens Beer heeft Washington veel problemen zelf veroorzaakt: "Het heeft kennelijk niets gebracht om Irak te bewapenen tegen Iran. Het heeft kennelijk niets gebracht om de Taliban te bewapenen tegen de Russen."Kässmann vraagt zich af waarom nu in Irak moet worden ingegrepen, en niet op andere plaatsen, in Kongo, in Ivoorkust. Is Irak echt het acute gevaar? Schijnheilig noemt zij de eigen wapenexporten van het Westen: "De VS, Rusland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland zijn de vijf grootste wapenexporteurs. Wij exporteren de wapens waar we ons vervolgens over opwinden." Wolfgang Schäuble, prominent CDU-politicus, is ook aanwezig in de Marktkirche. Zijn enige ambitie lijkt het om deze avond bij te sturen, zodat het niet alleen over de Amerikanen, maar ook over Saddam Hoessein gaat. Hij citeert vreselijke folterberichten uit Irak, waar "alle vingers van een tweejarige worden gebroken, in aanwezigheid van de moeder om die tot praten te dwingen". "Zijn dat je fantasiën, ‘s nachts?!", roept een jongen in het publiek. Schäuble praat verder, vraagt wat de tegenstanders van oorlog dan willen doen als er biologische en chemische wapens worden aangetroffen in Irak. "Die zijn er toch niet", roept iemand.Dan stapt de presentator van het debat de zaal in om het publiek aan het woord te laten. Een oude man krijgt de microfoon, en begint nog rustig. "Wij moeten ons erbuiten houden. Duitsland heeft twee wereldoorlogen aangesticht, de grote mogendheden moeten blij zijn dat we nu niet meedoen. Ik ben zelf met een half lijf uit Dresden gekomen. Ik weet wat oorlog is. De stad was vol vluchtelingen en daar werden brandbommen op gegooid." Zijn stem slaat over, hij begint te huilen: "En nu willen ze weer oorlog voeren." Het publiek juicht en klapt.Het kan niet anders: de dreiging van een Westerse aanvalsoorlog tegen Irak leidt in Duitsland tot herinneringen aan eerdere, Duitse aanvalsoorlogen. Dat blijkt ook in Osnabrück, in het