Boekbespreking ‘Nieuwe Maan’

Het kostte Rachel bat Avraham, geboren als de Brabantse Renata, achttien jaar om Joods te worden. Over dit proces, haar motivatie en alle obstakels op haar pad schreef ze het boek ‘Nieuwe Maan’. Een helder, eerlijk en emotioneel verhaal is het resultaat.

Het verhaal begint in de jaren ’80, als de jonge Renata naar een kiboets vertrekt (‘Ik geloof niet dat ik iets wist over Israël, Joden of hun geschiedenis’) en verliefd wordt op de Israëlische Yossi. Ze blijven bij elkaar, Yossi keert met haar mee terug naar Nederland, maar al gauw wordt duidelijk dat hij niet kan accepteren dat zijn vrouw niet Joods is. Renata verdiept zich in de geschiedenis van zijn familie, verscheurd door de holocaust, en raakt ervan overtuigd dat ze wil bijdragen aan de voortzetting van het Joodse volk.

‘Helaas is er maar een manier om bij dat volk te komen: via de religie’, beseft ze al snel. Hoewel het geloof voor haar niet de motivatie vormt voor een gioer, begint Renata er toch aan. In Israël oriënteert ze zich op de mogelijkheden maar die stemmen haar pessimistisch: er wordt van je verwacht dat je Hebreeuws leert, je in Israël vestigt, religieus leeft en niet samenwoont met je partner, maar dan nog is er geen enkele garantie dat de gioer ook wordt afgerond. Ze keert met Yossi terug naar Nederland en wendt zich tot de Liberale Gemeente.

In principe komt ze met een Joodse partner in aanmerking voor het proces, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Een jarenlange strijd volgt. Renata gaat op Joodse les en komt naar de diensten in de LJG. Ze voelt zich er thuis en staat steeds meer achter haar keus Joods te worden, maar ze blijft aanlopen tegen het religieuze aspect. Ze wil niet schijnheilig zijn door te doen alsof ze religieus is, terwijl het haar gaat om het Joodse volk en niet het geloof. In een brief aan de begeleidend rabbijn schrijft Renata: ‘Wat wil je van ons? We houden tradities, vieren shabat en feestdagen, herinneren gedenkdagen, gaan naar sjoel, naar een lerngroep, eten steeds meer kosjer, lezen Joodse boeken en tijdschriften, praten Hebreeuws, volgen het nieuws over Israël. Is dan een extra afwasborstel zo belangrijk?’

Wat uiteindelijk slopend begint te werken, is dat er totale onzekerheid heerst rond de vraag of en wanneer Renata haar gioer ooit zal kunnen voltooien. Rabbijnen doen beloftes waar ze zich niet aan houden, gesprekken verlopen kort en ontmoedigend en de ene gemeente erkent de gioer van de andere niet. Na de geboorte van twee zoons, met nog steeds geen zicht op het daadwerkelijke uitkomen en na veel verdriet omdat ze het idee heeft dat ze haar kinderen geen identiteit kan meegeven, geeft Renata het op. Yossi en zij proberen zo goed en kwaad als het kan te accepteren dat noch zij, noch de kinderen Joods zijn.

Renata zoekt en vindt haar heil in Reiki, een systeem van handoplegging dat draait om universele levensenergie. Ze wordt Reiki-master, geeft weekends en cursussen en is er een aantal jaar van overtuigd dat dit de weg voor haar is, en niet het Jodendom. Tot ze beseft dat juist Reiki haar naar het pad van het spirituele en zelfs het orthodoxe Jodendom leidt. Wederom stapt ze in het proces, dat weer veel frustraties en verdriet met zich meebrengt, maar gesterkt zet ze door zodat uiteindelijk in een mikveh in New York, Rachel wordt geboren en ook de rest van haar gezin, inmiddels uitgebreid met twee dochters, Joods wordt. Het boek eindigt met de Choepa-ceremonie die Yossi en Renata na achttien jaar in de Joodse echt verbindt en de Bat Mitswah van haar oudste dochter.

Over uitkomen is niet veel bekend. Zoals Renata ondervindt zijn de weinige Nederlanders die het proces hebben doorlopen geëmigreerd naar Isr

Advertentie (4)