Loonstein houdt iedereen wakker

NIW – Máxima pijpje laten blazen, klagen over beveiliging bij burgemeester Cohen, ?kosjere? varkenslapjes-bestrijding; de Amsterdamse advocaat Herman Loonstein staat regelmatig in de schijnwerpers. ?Hij is een splijtzwam,? zegt een enkeling. ?Ik houd de mensen een beetje wakker,? zegt Loonstein.

Onlangs haalde de Amsterdamse advocaat Herman Loonstein de krantenkoppen door bij burgemeester Cohen aan te dringen op meer agenten bij ?joodse doelen?. Loonstein onderneemt voortdurend spraakmakende acties ? beroepsmatig, of namens het kleine Federatief Joods Nederland (FJN, opgericht 1997), waarvan hij voorzitter en vrijwel de enige zichtbare exponent is.Een van de fronten waar Loonstein steevast toeslaat is foute reclame. Zo schoot hem in juli 1999 een als ?leuke witz? bedoelde advertentie voor ?kosjere varkenslapjes? in het verkeerde keelgat. Zijn klacht tegen deze ?godslasterlijke en misleidende? advertentie van het Voorlichtingsbureau Vlees haalde het Journaal en de vleesmannen beloofden de gewraakte reclame te stoppen ? behalve de plaatsingen die ?al in de pijplijn zaten?.In april 2000 ging Dommelsch-bier in de fout met een televisiereclame. Daarin fietst een man door de tijd met een kratje bier op de bagagedrager; het ?grapje? is dat hij in 1943 zijn fiets kwijt is, maar verder loopt hij nog vrolijk met zijn kratje bier. ?Ongepast en onsmakelijk,? vond (na Freek de Jonge en ook NIW-lezers) het FJN. De gewraakte campagne was toen al gestaakt. Eind 2000 diende Loonstein, met confrère Bram Mosz-kowicz, namens hun overleden familieleden een strafklacht in tegen de tekenaars Kamagurka en Herr Seele en Het Parool. De hoofdredactie had zich al op de voorpagina verontschuldigd over wat Loonstein omschrijft als een cartoon met ?een onsmakelijke vergelijking tussen de gasovens in Auschwitz en een schoen zetten voor Sinterklaas?. Loonstein vond dat onvoldoende: ?Kern is dat lieden in staat zijn om zo?n tekening te maken en het is teleurstellend dat zij hun excuses niet hebben aangeboden. Het Parool moet de tekenaars eruit gooien.? Hetgeen niet gebeurde, maar de emotie was in ieder geval verwoord.Kwetsende zaken, vooral als zij met de sjoa te maken hebben, laat Loonstein nooit ongemerkt passeren, ongeacht of er resultaat behaald kan worden en zonder aanzien des persoons. Zo tikte hij namens FJN in 1999 Beatrix op de vingers wegens het bezoeken van een tentoonstelling in een museum in Weimar, waar ook nazikunst uit het Derde Rijk werd vertoond. De recente dagvaarding van Maxima valt overigens buiten de principiële acties van Loonstein: ?De man die zij aanreed is al jaren mijn cliënt. Als ik om die zaak had ?ge-shopt? zou het iets anders zijn. Nu niet,? zegt Loonstein droog: ?Máxima had iedereen had iedereen kunnen aanrijden, maar ze heeft er toevallig voor gekozen om een cliënt van Loonstein aan te rijden.? Mediagenieke acties markeerden vooral de begintijd van FJN. ?Die eerste tijd deden wij acties die je haast ludiek moet noemen,? legt Loonstein nu uit. ?Ze waren wel serieus, maar de belangen waren niet zó groot. Wij vonden het belangrijk om aandacht te trekken in media; toen wij eenmaal bekend waren, hebben we rustiger vaarwater gekozen.?Die oprichting van FJN zelf was een actie op een front dat bepaald niet rustiger is. Want ook als binnen ?de grote joodse organisaties? ? een steeds terugkerende term ? iemand naar zijn smaak in de fout gaat, slaat Loonstein toe; vandaar misschien de bijnaam ?splijtzwam?, die overigens niemand voor zijn rekening wil nemen. (?Natuurlijk niet,? zegt de advocaat, ?zij hebben zo een proces aan hun broek? – maar zo negatief is het niet. Een insider verwoordt het zo: ?Hij gaat principieel ?ram? tegen wat hij fout vindt in, en als dat niet strookt met wat de meerderheid vindt zal dat wel. Maar zijn intenties zijn niet fout en je moet ze respecteren?).FJN werd opgericht als reactie op het plan voor de oprichting van het Centraal Joods Overleg, het