Parsja 8-A Wajisjlach (Beresjiet/Genesis 32:4-36:43)

Ja’akov had het niet makkelijk in zijn leven. Nauwelijks was hij aan Lawan en Esau ontsnapt of zijn enige dochter Dina wordt geschaakt door Sjechem, de zoon van Chamor. Sjimon en Levi besluiten de stad aan te vallen en Dina te bevrijden.

Het Jodendom is een pacifistische religie omdat het vrede en leven centraal stelt en in prioriteit boven bijv. "de waarheid" plaatst. Maar dit laat het recht op zelfverdediging onverlet. Wij zijn verplicht onze continuïteit veilig te stellen.Martelaarschap is een heel ander chapiter. Anderen en de eigen persoon doden omwille van het geloof is een zeer extreme vorm van religieuze expressie, die momenteel veel spanningen oproept op mondiaal niveau. Nadere bestudering van de joodse bronnen zal aantonen, dat agressief martelaarschap volledig indruist tegen en in strijd is met het joodse geloof. Passief martelaarschap daarentegen creëert een ideale multiculturele samenleving.Verschillende gradaties In de joodse traditie kent martelaarschap veel verschillende gradaties en nuances.De Hebreeuwse term voor martelaarschap is Kiddoesj HaSjeem – heiliging van de Naam van G’d. Het tegenovergestelde van heiliging van G’ds Naam is Chiloel HaSjeem (ontwijding van G’ds Naam). In Wajikra 22:31-32 staat: "Jullie zullen Mijn geboden in acht nemen en ze uitvoeren. Ik ben G’d. Jullie zullen Mijn heilige Naam niet ontwijden; maar Ik zal geheiligd worden te midden van de kinderen van Israël. Ik ben G’d, die jullie heiligt." Hoewel deze geboden voor het hele volk gelden, nemen de priesters (kohaniem) een bijzondere plaats hierbij in, getuige Wajikra 21:6 en 22:2.Initiatief van beneden of van Boven?Het Tora-begrip "heiliging van G’ds Naam" kan op verschillende manieren begrepen worden. Dit houdt verband met de joodse visie op de relatie tussen G’d en mens. Wanneer G?d als belangrijkste initiatiefnemer wordt beschouwd, blijft het volk Israël passief. In de profetieën van Ezechiël (de hoofdstukken 20, 36 en 39) wordt gesproken over de heiliging van G’ds Naam als een daad van G’d Zelf richting het volk voor het forum van de wereldbevolking. G’ds Naam wordt geheiligd wanneer Israël op wonderlijke wijze wordt gered en de volkeren door de vervulling van de G’ddelijke belofte tot een dieper G’dsbesef komen. Wanneer de mensheid lijdt, wordt G’ds Naam ontheiligd omdat de mensen zullen afvragen waar G’ds "trouw" gebleven is.Awrahams verweerToen Awraham een pleidooi hield voor het verdorven Sedom, sprak onze eerste Aartsvader G’d aan op het begrip Chiloel HaSjeem – ontheiliging. Het verweer van Awraham staat geboekstaafd in Bereesjiet 18, vers 23 en verder: "Awraham trad naar voren en zei: "Wilt U ook rechtvaardigen verdelgen samen met de boosdoener? Misschien zijn er vijftig rechtvaardigen in de stad, wilt U die ook vernietigen en zoudt U de plaats geen vergiffenis schenken ter wille van deze vijftig rechtvaardigen, die erin verblijven? Hetzij verre van U, zoiets als dit te doen, rechtvaardige met booswicht te doden, zodat de brave met de booswicht gelijk gesteld wordt; verre zij dit van U; zou de Rechter van de gehele aarde geen recht doen?"Menselijk handelen centraalHet andere paradigma is antropocentrisch en houdt de mens verantwoordelijk voor de eer van G’d. Mosje en Aharon faalden in Kiddoesj HaSjeem – heiliging van G’ds Naam – toen zij in Bemidbar (20:12) op de rots sloegen in plaats van daar tegen te spreken. Het exacte ontwijdende karakter van deze overtreding wordt uitgelegd door Rasjie (1040-1105, een van de grootste middeleeuwse verklaarders): "Want, indien jullie, Mosje en Aharon, gesproken hadden tot de rots en die dan water had voortgebracht, dan ware Ik geheiligd ten aanzien van de hele gemeente. Men had dan gezegd: "Hoe handelt de rots, die niet spreekt en niet hoort en die geen onderhoud nodig heeft? Zij volgt de uitspraak van G’d direct op – des te meer dan zijn wij, mensen, daartoe verplich