De Zwolle-reünie in Haifa

?Eerste reünie Zwolse joden in Israël?, was de kop in een regionale krant op 3 januari. Inmiddels heeft de reünie plaatsgevonden, en mag joods.nl het enthousiaste verslag ervan plaatsen.

We waren met een kleine 30 personen. Het is jammer dat geen van de Zwolse joden van buiten Israël uiteindelijk overgekomen zijn. Een enkeling gaf aan heel graag te willen, maar het waren of de hoge leeftijd of verplichtingen die hen ervan weerhielden (meer dan de veiligheidssituatie). Van de Zwolse joden uit Israël waren de meesten aanwezig. De ongeveer 5 personen die verhinderd waren (wederom vanwege leeftijd of verplichtingen) vonden dat heel erg.Staande van links naar rechts: Simon de Winter, Walter Guttmann, Claartje en Doortje Adelaar, Lien Levie, Bep Bendiks, Judith Marcus, Carel Denneboom, Anneke Bendiks en Louki Pinas. Zittend middelste rij van links naar rechts: Jules Levie, Leo Troostwijk, Hansje Pinas, Riek Levie, Fietje Krammer en Marianne de Leeuwe. Zittend vooraan van links naar rechts: Minke en Jan Kraijer (uit Nederland), Mirjam Kan en Anne Brest. Op deze foto ontbreekt helaas Louki Pinas, de broer van Hansje, net even weg.We waren met 20 Zwollenaren en daarbij enkele partners, die zich overigens heel sterk verbonden voelen met ons. Wie de overtocht uit Nederland wel waagden waren Minke en Jan Kraijer uit Zwolle, onze Nederlands Hervormde eregasten. Minke is columniste (zij werkt o.a. voor de huis-aan-huis krant van de ?Peperbus?, een Zwolse streekkrant) en schrijfster. Zij raakte samen met ons enthousiast over dit gebeuren en heeft ons enorm geholpen, b.v. met het vragen naar typerende Zwolse geschenken (zo?n 80 kilo aan boeken, en gebak, snoepjes enz.). Om de verwachte hoge deelnameprijs wezenlijk te kunnen drukken, besloten wij (de 3 organisatrices, Lien Kidar-Levie, haar zus Riek Levie en ik) dat we ook wat financiele donaties nodig hadden. De opzet was tamelijk eenvoudig, maar als je iets goed wilt doen, komt daar, ook financieel, veel bij kijken. Samen met Minke is het gelukt om ook dit deel van de dag spanningsloos rond te krijgen. Minke was onze steun en toeverlaat.We hadden alle aanwezigen een etiketje met de naam van vroeger opgespeld, zodat men elkaar het beste kon herkennen; daaronder in het klein hun huidige namen (door huwelijk of verhebraïseerd), maar eigenlijk had niemand dat nodig.We hadden een leeshoek ingericht met boeken over Zwolle, evenals een prikbord, daar verschenen de nodige foto?s en vragen op. Er hing ook een kaart van Zwolle. Voor dit ?hoekje? toonde men zeer veel belangstelling. Er was een groot spandoek verzorgd waaronder de oud-Zwollenaren voor de lunch vereeuwigd werden op foto. Een vriendin was bereid gevonden om de dag op video vast te leggen. Er lagen vele fototoestellen op de tafels. De dag was onder mijn leiding. Het programma was gevarieerd: openingswoorden uitgesproken door Lien, enkele belangrijke ingekomen brieven, een stukje videofilm van letterlijk oud-Zwolle (rond 1921!); er werd voorgelezen uit het dagboek van Nico Herschel, die helaas de Oorlog niet overleefde – een stukje over trammelant in de kille in het jaar 1937 rondom de geboorte van Abel Hes, en later woorden op rijm bij het overlijden van Zwolle?s laatste Rabbijn, Juda Samuel Hirsch, in augustus 1941. Daarna las Minke in het Zwolse dialect een stukje over Zwolle van vroeger voor, de goede olde tied!Er werden 2 Zwolse zilveren spelden uitgereikt aan de oudst en jongst aanwezige heren, respectievelijk Leo Troostwijk en Carel Denneboom; beiden genoten van de kowed. Waarop Anneke Bendiks ons erop attendeerde dat haar zuster Bep ouder is dan Leo Troostwijk – het was haar echter even ontgaan dat het om een speld ging met een heren bestemming, en niet voor dames.Daarna gingen we over tot het gezamelijk herinneringen ophalen. Wel meer dan een uur vlogen de herinneringen over en weer in de grote kring: De oudere generatie bracht vele taferelen uit het Zwolle van toen, ook van de joodse gemeente.