Website wil verwoeste synagoges zichtbaar maken

Slechts een plaquette herinnert aan de synagoge die tot 10 november 1938 aan de Oststraße in Wattenscheid bij Bochum stond. Op die dag werd het uit 1829 daterende gebouw door de nazi’s in brand gestoken. De synagoge werd volledig verwoest. Wie weet nog hoe de sjoel eruit zag? Het Synagogen-Archiv maakt virtuele reconstructies.

Het archief is mede tot stand gekomen door de bemoeienissen van professor Manfred Koob en ingenieur Marc Grellert (beiden verbonden aan de Universiteit van Darmstadt), die al sinds 1994 doende zijn met behulp van computertechnieken de door de nazi’s verwoeste synagoges virtueel te ‘herbouwen’. "We willen laten zien dat Duitsland door de vernietiging van deze historische bouwwerken een enorm cultureel verlies geleden heeft. Maar het archief dient ook als voortdurende aansporing het verleden nooit te vergeten. Het internet is een open ruimte in een immateriële wereld waar zich door middel van digitale technieken een geheel nieuwe gedenk-cultuur kan ontwikkelen."Klik op de linker-afbeelding om computer-reconstructies van verschillende synagoges te bekijken: Koob en Grellert gaan ervan uit dat herinneringen levendiger en intenser worden als mensen zich er actief mee kunnen bezighouden. De passieve confrontatie zoals die in musea en bij herdenkingsmonumenten plaats vindt heeft niet datzelfde effect, menen de beide wetenschappers.Het Synagogen-Archief doet een beroep op de internetgebruiker en de bezoekers van de website om de bestaande bestanden uit te breiden met ooggetuigenverslagen, commentaren, herinneringen en verwijzingen naar literatuur waarin de betreffende objecten worden genoemd. Ook foto’s en andere afbeeldingen van de gebouwen kunnen worden toegevoegd. "Uiteindelijk is het onze bedoeling dat het interactieve archief een virtueel monument op internet wordt voor de verwoeste synagoges."Als voorbeeld: Frankfurt. Deze stad telde vier grote synagoges. De geschiedenis van de uit 1881 daterende synagoge aan de B&ounreplatz wordt besproken in woord en beeld. Het gebouw werd op 9 november 1938 in brand gestoken en de geblakerde resten werden in de dagen erna met de grond gelijk gemaakt.In oude foto’s, computertekeningen op basis van afbeeldingen en persoonlijke herinneringen wordt de sjoel als het ware ‘herbouwd’.