Mijn familiegeschiedenis zal niet onopgemerkt voorbijgaan

In galerie Kádáns, gelegen in de smalle Maziestraat te Den Haag, opende op zondag 9 maart de expositie Vormen van Licht. De kunstenares Momoya Kato en Dov Shlein presenteerden hier onder grote publieke belangstelling hun recente werk.

Dov Shlein werd in 1936 te Czernowitz in Roemenië geboren. Tijdens de oorlog verbleef het gezin lange tijd in een kamp, maar gelukkig overleefde het deze ontbering en tezamen vertrokken zij in 1950 naar Israël. Shlein studeerde daar joodse en algemene geschiedenis, echter de kunst nam een steeds belangrijker plaats in. In zijn vrije tijd tekende en schilderde hij veel en daarom besloot hij in 1973 in Engeland aan het Camden Art Centre in Londen schilderkunst te studeren.In 1982 bezocht Dov Shlein Nederland. Het moderne en vrije kunstklimaat leidde ertoe dat hij zich hier vestigde om zich als kunstenaar verder te ontwikkelen. Zijn werk geniet inmiddels grote bekendheid en waardering onder een breed publiek.Een autobiografie achter een sluierBegin jaren negentig maakte Shlein voornamelijk series van monochrome abstracte doeken in lichte kleuren met in lagen aangebrachte vlakken, die hij de titel Dagboek gaf. In 1997 vertelde de kunstenaar over dit werk: Het is "een autobiografie achter een sluier, waarin mijn geschiedenis is weergegeven in een abstracte registratie. Het vertelt veelal over de familie van mijn vader in Roemenië en hoewel zij niets met abstracte kunst hadden, verwacht ik dat ze het zouden begrijpen. Net als in de chassidische verteltrant zijn er meerdere lagen in het verhaal. Je moet het woord dagboek niet te letterlijk nemen. Het betreft veeleer een materialisering van gevoelens, gedachten en emoties. Het zijn vormen, schimmen, wegen en lijnen die wegzweven of waarop je je kunt concentreren. Nooit is er één indruk, er is altijd weer een andere dimensie. Ik werk intuïtief, direct op het doek en bekijk later of het visueel als schilderij werkt. Het begint dus als een verhaal, maar er komt een moment waarop de schilderkunst het overneemt. Ik kan maanden aan een doek werken, daarbij maak ik iedere keer opnieuw afwegingen."De artefacten van emotiesJarenlang beperkte Dov Shlein zich tot wit of geel, twee kleuren die hem diep ontroeren. Hij zocht als het ware de uiterste mogelijkheden van expressie binnen een kleur. De oppervlakten werden ruw bewerkt met zand en dikke verflagen, vervolgens bekrast of weggekrast, waardoor er een zeer expressief reliëf ontstaat. In 1999 deed dit Monica Aerden, kunstrecensent van het Haarlems Dagblad, aan "omgewoelde aarde" denken. Het zijn naar mijn idee de artefacten van emoties en gevoelens die Shlein ervaart als hij al werkend uit de herinneringen van zijn kindertijd put. Het zijn allesbehalve nerveuze composities. Ieder detail, iedere kleurtoon is nauwgezet en in volledig evenwicht met als doel overdreven sentimentaliteit te vermijden. Hebreeuws letters en cijfers zijn veelal aan de randen van deze werken te ontdekken. Dit versterkt het thema van het Dagboek. Een titel als ‘Vrijdag in de namiddag’, willen het thema eveneens verduidelijken en je als toeschouwer uitnodigen in het werk aanknopingspunten te ontdekken. Deze monochrome doeken vormden uiteindelijk weer de basis voor een nieuwe serie schilderijen die ook op de expositie worden getoond, waarbij de gekleurde onderlaag door krachtige parallelle krassen in het reliëf is benadrukt.De tentoonstelling in Kádáns toont de variatie in technieken van de kunstenaar van de afgelopen vijf jaar. Zo ook zijn etsen. Het zijn kleine verhalende prenten met vaak een gemengde techniek van teken- en schilderkunst waarin Shlein met de fijngevoelige lijnen en de kracht van de compositie tot het uiterste lijkt te willen gaan om de inhoud vorm te geven. Het is bijzonder intrigerend. De kwaliteit van deze etsen bleef niet onopgemerkt, want het Teylermuseum te Haarlem, kocht inmiddels tot twee maal toe enkele w