110 jaar oude muurschildering van Joods bedrijf in Duitsland ontdekt

De 110 jaar oude muurschildering van de familie Alexander in Gelsenkirchen, Duitsland. (Met dank aan Gelsenzentrum eV)

In de Duitse stad Gelsenkirchen werd afgelopen mei een gebouw gesloopt waardoor een 110 jaar oude reclame muurschildering van een Joods kledingbedrijf werd ontbloot, meldt JTA.

De advertentie is op de gevel geschilderd en is ongeveer drie bij vijf meter groot. In grote zwarte Art Nouveau-letters tegen een witte achtergrond staat pragmatisch: “Goed passende pakken en overjassen kun je het beste bij Alexander kopen”. Het is duidelijk dat de advertentie uit een heel andere tijdperk komt.

De Joodse Alexander-familie verhuisde rond 1910 vanuit een andere Duitse stad naar Gelsenkirchen. De nazi’s onteigenden uiteindelijk hun bedrijven en eigendommen.

Sommige familieleden vluchtten naar Brazilië. Anderen bereikten het Verenigd Koninkrijk en vervolgens de Verenigde Staten. Een broer werd in België gevangengenomen en naar Auschwitz gedeporteerd en vermoord. Tegenwoordig wonen nazaten van de Alexander-familie in Brazilië en de VS.

In de loop van de tijd werd een ander gebouw naast de muurschildering gebouwd waardoor de herinnering aan de familie Alexander werd weggevaagd. Maar de structuur van dat gebouw beschermde de muurschildering door de jaren heen.

Gelsenkirchen, een stad van ongeveer 260.000 mensen, bijna 240 kilometer verwijderd van Amsterdam, debatteert over hoe de muurschildering het best bewaard kan worden. “Nu het zichtbaar is en wordt blootgesteld aan het weer, duurt het niet lang voordat het zal vervagen”, zei stadswoordvoerder Martin Schulmann. ‘We hadden echt geluk.

De gemeente overweegt een plan met mogelijk een gedenkplaat en ramen voor de muurschildering waardoor bezoekers de muurschildering kunnen blijven zien.

De timing is onduidelijk, maar er is algemene overeenstemming over het behoud ervan.

Het nieuws werd bekendgemaakt in een brief van burgemeester Frank Baranowski aan de voorzitter van de Joodse gemeenschap Judith Neuwald-Tasbach.

De geschiedenis van de familie Alexander is al lang bekend bij de lokale activist Andreas Jordan, wiens Gelsenzentrum-vereniging heeft geprobeerd om gedenktekens in de vorm van Stolpersteinen te plaatsen bij de laatste woningen van de Alexander familie. Jordan had er bij de burgemeester op aangedrongen de muurschildering te behouden.

Het “opent een venster op het verleden voor het historische, culturele en sociale leven van het Joodse volk hier en voor de bloeiende economie tijdens de Weimar-periode”, zei ze. ‘Het is niet zomaar een oude muur.’

‘Het is iets dat de mensen zelf verzonnen en op de muur hebben geschilderd’, zegt Neuwald-Tasbach, wiens overgrootouders een beddenwinkel hadden in Gelsenkirchen. ‘Ze kenden de Alexanders. Mijn grootvader heeft waarschijnlijk zijn pakken bij ze gekocht en waarschijnlijk hebben ze hun bedden bij ons gekocht.’

Destijds telde de joodse gemeenschap van de stad bijna 2000 leden. Tegenwoordig leven er in de stad ongeveer 380 joden, voornamelijk afkomstig uit de voormalige Sovjet-Unie.

Neuwald-Tasbach hoopt dat de ontdekking de studenten van de stad ertoe zal aanzetten om de lokale Joodse geschiedenis te onderzoeken, misschien als onderdeel van de evenementen van volgend jaar die 1700 jaar Joods leven in Duitsland markeren.

‘Sommige mensen weten niet dat er hier zo lang Joods leven was’, zei ze. “Lokale joden waren normale mensen. Sommigen van hen hadden winkels en droegen goed zittende pakken of overjassen.”

Advertentie (4)