Wekelijks bepreekt Joods.nl een boek uit de Verbum Holocaust Bibliotheek reeks. Vandaag ‘holocaust’, een zeer leesbaar geschreven album dat uitermate geschikt is als introductie voor verdere studie naar de sjoa. De afgelopen jaren zijn vele verschillende boeken over de holocaust
verschenen, in de kranten lezen we nog regelmatig over herdenkingen van
de slachtoffers en ook zijn er recent nog meerdere speelfilms
uitgekomen over dit onderwerp. De Larense uitgeverij Verbum is zelfs
met een nieuwe reeks begonnen: de Verbum Holocaust Bibliotheek. Een van
de eerste delen in de serie is Holocaust van de Duitse historicus
Dieter Pohl. Wat maakt dit boek anders dan wat je in de overvolle
bibliotheken over dit onderwerp vindt? Dieter Pohl: ?Het doel van dit
boek is juist een breed publiek een kort overzicht van de
gebeurtenissen te geven”. Veel werken over de sjoa zijn voor het grote
publiek minder toegankelijk. In veel wetenschappelijke werken wordt je
als lezer met weinig achtergrondkennis algauw geconfronteerd met
talrijke data, locaties en slachtofferaantallen waartussen het
onderlinge verband moeilijk te bevatten is.
De terreur van de holocaust spreidde zich namelijk gedurende de periode
1939-1945 over een groot deel van Europa uit en de methode tot
massavernietiging maakte meerdere ontwikkelingen door. In elk land dat
onder invloed stond van nazi-Duitsland werd de vervolging van joden op
een andere wijze in gang gezet en ook de lokale bevolking reageerde op
haar eigen manier op de vervolging van hun medeburgers. Tevens valt de
oorzaak van de holocaust niet te verklaren als we de voorafgaande
periode niet bestuderen en als we dus geen aandacht besteden aan het
wijdverspreide antisemitisme aan het begin van de 19e eeuw en de
opkomst van het nationaal-socialisme. Als we dan ook nog de passieve
houding van de kerk en geallieerde en neutrale landen ter discussie
stellen, zal de lezer met minder achtergrondkennis door de bomen het
bos niet meer zien. Voor deze lezer kan het boek “Holocaust – massale
moord op de Europese joden” van Dieter Pohl duidelijkheid brengen in de
duisternis van de holocaust.
Dieter Pohl heeft zijn boek ingedeeld in achttien hoofdstukken waarin
afzonderlijke thema’s zeer overzichtelijk aan bod komen. Na enkele
hoofdstuk over de aanzet en het begin van de holocaust komen de
verschillende landen en regio’s aan bod van waaruit joden, meestal met
medewerking van collaborerende personen of regeringen, gedeporteerd
werden naar de concentratie- en vernietigingskampen. Vervolgens worden
in afzonderlijke hoofdstukken de slachtoffers, de daders, de
collaborateurs en de toeschouwers besproken. Tot slot komen de
dodenmarsen, de betekenis van concentratiekampen en de gevolgen en de
nasleep van de holocaust aan bod. Het boek wordt afgesloten met een
beknopt chronologisch overzicht van de holocaust en enkele
literatuursuggesties. Helaas ontbreekt in dit boek een register, zodat
het opzoeken van informatie lastig is.
Wanneer je redelijk onbekend bent in de studie naar de sjoa is dit boek
een zeer goede inleiding tot een verdere bestudering van dit onderwerp.
Het onderwerp wordt beknopt, maar duidelijk en overzichtelijk besproken
en meerdere vragen worden beantwoord. Helaas is in dit boek geen
geografisch overzichtkaartje opgenomen van alle behandelde locaties,
dit had het verhaal namelijk nog aanzienlijk kunnen verduidelijken.
Verder is dit boek uiteraard geen uitgebreide onderbouwde studie en
voor de lezer die meer wetenschappelijke diepgang verwacht zal dit boek
niet bijster interessant zijn. Ben je op zoek naar een duidelijke, maar
eenvoudige beschrijving van de holocaust dan is dit boek een aanrader.
Als onde
