Geschiedenis

Wisselend perspectief: 60 jaar denken over WOII

Door

17 April 2005

In het kader van de lezingenreeks waarin het NIOD en het Utrechts debatcentrum TUMULT de verschillende actuele maatschappelijke betekenissen van de Tweede Wereldoorlog verkennen spreekt op 21 april Hinke Piersma n.a.v. haar proefschrift over De Drie van Breda, en gaat het slotdebat op 26 april over ‘goed, fout en de zin van het herdenken’.

Hedendaags publiek kent de Tweede Wereldoorlog vooral als een strijd
tussen ‘goed’ en ‘kwaad’, door succesvolle Hollywood-films als ‘The
longest day’ en ‘Schindler’s list’. We willen met dit project een
tegenwicht aan dit beeld bieden, en hebben om die reden dan ook
samenwerking gezocht met een instantie als Cogis, kenniscentrum
vervolging, oorlog en geweld.

Het morele ijkpunt dat de Tweede Wereldoorlog in vele maatschappelijke
opzichten geworden is, leunt op een eenzijdige benadering van deze
periode in de Nederlandse geschiedenis. De verschillende lezingen en
het slotdebat bieden het publiek een andere blik op de werkelijkheid
van toen en nu.

Bij veel van de lezingen zal voorafgaande aan de lezing beeldmateriaal
zoals films, documentaires en fragmenten uit oude journaals etc. worden
vertoond.

21 april: WRAAK EN VERGELDING; VERGEVEN EN VERGETEN?

In haar proefschrift dat in maart 2005 verscheen, gaat Hinke Piersma de
geschiedenis na van de Vier, Drie, Twee van Breda. Die geschiedenis
roept vragen op omtrent straf, vergelding, vergeving. Vragen die een
grote actuele waarde hebben in het licht van bijvoorbeeld de
Verzoeningscommissie in Zuid-Afrika. Zijn amnesie en amnestie mogelijk?
Kan een nieuwe samenleving worden opgebouwd zonder dat de oude daders
zijn gestraft? Of blijven er spanningen? Mag men van slachtoffers
verwachten dat zij vergeving als doel hebben, zelfs als zij nog lijden
onder wat hun is aangedaan?

Lezing: Hinke Piersma, onderzoeker NIOD

Referent : Peter Baehr, oud-hoogleraar Universiteit v. Amsterdam

Voorzitter: Marjan Slob, filosofe

26 april slotdebat: GOED, FOUT EN DE ZIN VAN HERDENKEN

In zijn oratie ‘In de ban van goed en fout?’ (1983) nam de huidige
directeur van het NIOD, Hans Blom, met alle respect afstand van het
historisch framework van het geschiedwerk van L. de Jong. Voortaan zou
onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog meer analytisch en minder
moraliserend moeten zijn. De termen goed en fout zijn sedertdien te pas
en te onpas gebruikt en zijn een eigen leven gaan leiden. Zo schreef
Chris van der Heijden het veelgelezen boek ‘Grijs Verleden’, dat als
centrale stelling heeft: er waren geen goed en fout, er was vooral
grijs. In zijn lezing zal Hans Blom de geschiedenis van zijn voorstel
evalueren. In het daaropvolgende debat komt ook de vraag naar de zin
van herdenken aan de orde.

Inleiding: Hans Blom, directeur NIOD

Referent: Chris van der Heijden, auteur Grijs Verleden. Nederland en de Tweede Wereldoorlog.

Forumleden: Anton Hafkenscheid, psychotherapeut Sinai Centrum, Pauline
Kruseman, directeur Amsterdam Historisch Museum, Winnie Sorgdrager,
voorzitter Raad voor Cultuur. Marjan Slob, filosofe, leidt de discussie.

Dit debat kwam tot stand in samenwerking met de Stichting COGIS

De lezing en het slotdebat vinden plaats in het Louis Hartlooper
Complex, Tolsteegbrug 1, te Utrecht. Aanvang 20.00 uur. Dit complex
ligt op loopafstand van Utrecht Centraal Station en is tevens per bus
goed te bereiken. Neemt u daarvoor lijn 2. Een routebeschrijving vindt
u op deze website.
Toegangsprijs voor de lezingen bedraagt 3.50 euro, met korting (CJP
&U-pas